Adaptacja w przedszkolu – kiedy dziecko jest agresywne

21314


Czym są problemy adaptacyjne?

Łacińskie słowo adaptatio oznacza przystosowanie i myślimy głównie o dziecku, że to ono ma się przystosować do nowych warunków, miejsca i sytuacji, a ja ten problem widzę szerzej. Do tej sytuacji muszą również zaadoptować się rodzice i pracownicy przedszkola. Dla wszystkich jest to nowa sytuacja, muszą się poznać i nauczyć siebie nawzajem. Oczywiście dla dziecka to największe wyzwanie, bo traci poczucie bezpieczeństwa, znajduje się w nowym miejscu, z obcymi ludźmi, bez wsparcia rodziców. I to, jak dorośli najpierw przygotują się do tej sytuacji może zaważyć na procesie adaptacyjnym dziecka.

Dzieci, które mają trudności z adaptacją często reagują agresją?

Najczęstszą reakcją jaką obserwuje jest płacz i wołanie mamy, lub taty, jednak pojawiają się również zachowania agresywne i nie dla tego, że to źle wychowane dzieci tylko taka jest reakcja na stres i rozładowanie napięcia. My dorośli również bardzo różnie reagujemy na stres, u dzieci jest podobnie.

Agresja zazwyczaj jest skierowana w stronę innych dzieci?

Przeważnie tak, jednak zdarzają się zachowania autoagresywne – czyli skierowane na siebie. Najczęściej są to uderzanie się po głowie, lub uderzanie głową np. w ścianę, czy też gryzienie własnej dłoni.

Agresja częściej pojawia się u dzieci żywiołowych, czy reagują tak również i te dzieci, które w domu zazwyczaj są spokojne?

Faktycznie częściej dotyczy to dzieci żywiołowych i ma to związek z podwyższoną reaktywnością emocjonalną. Dzieci te silniej przeżywają emocje i mają problem w wyrażaniu ich w sposób akceptowany społecznie.

Tego typu problemy częściej występują u jedynaków bądź najstarszych dzieci w rodzinie?

Tak i zarówno dzieciom, jak i rodzicom jest w tej sytuacji najtrudniej. Kiedy dziecko ma starsze rodzeństwo, które chodzi do przedszkola, czy szkoły, jest mu łatwiej zrozumieć tę sytuację. Rodzice również przy kolejnym dziecku reagują inaczej, lepiej.

Jak rodzice mogą pomóc dziecku, które boryka się z problemami adaptacyjnymi?

Ważna jest cała otoczka tego procesu, czyli wcześniejsza rozmowa z dzieckiem na ten temat, odwiedzenie nowego miejsca, wzięcie udziału np. w dniach otwartych, omówienie planu dnia. Jeśli rodzice usłyszą od personelu, że dziecko przejawia agresywne zachowania w przedszkolu, powinni dokładnie dopytać w jakiej to było sytuacji, a następnie porozmawiać na spokojnie z dzieckiem o tym, co spowodowało taką reakcję i zastanowić się wspólnie, jak można było inaczej postąpić. Ważne żeby to z dzieckiem omówić i dać do zrozumienia, że może wyrażać swoje emocje, ale są inne sposoby, lepsze.

Trzeba też pamiętać, że kiedy następnym razem dziecku uda się postąpić we właściwy sposób należy to zachowanie wzmocnić. Są na to różne sposoby. Na pewno ważna będzie znowu rozmowa, powiedzmy, że jesteśmy z dziecka dumni, zapytajmy jak ono się z tym czuje. Można to też jakoś uczcić pójściem na małe przyjemności. Tu rodzice mogą wykazać się kreatywnością. Ważne jest żeby w tym pierwszym okresie, kiedy ma nastąpić zmiana z zachowania nieakceptowanego na akceptowane, dziecko miało bardzo wyraźny sygnał, co jest dobre, a co nie. Często obserwuję jak za niewłaściwe zachowanie dziecko doznaje konsekwencji, a kiedy zachowa się tak, jak oczekujemy nie wiele się dzieje, a to wzmacnianie pozytywne jest bardzo ważne.

Jakich błędów powinni się wystrzegać rodzice, aby nie utrudniać dziecku przystosowania się do nowego miejsca?

Przede wszystkim nie wzmacniać lęków dziecka swoją niepewnością. Dzieci bardzo wyczuwają nastroje dorosłych, przedłużające się pożegnanie nie pomaga dziecku. Często zalecam, aby przez te pierwsze dni jeśli to możliwe odprowadzał dziecko tata. Mężczyźni lepiej radzą sobie w tej sytuacji, mniej uzewnętrzniają emocje.
Po drugie dotrzymujmy słowa; jeśli umówiliśmy się z dzieckiem, że przyjdziemy zaraz po obiedzie, zapytajmy o której jest obiad w przedszkolu i bądźmy o tej godzinie.
Nie ulegajmy płaczom i błaganiom dziecka, żeby dziś nie iść do przedszkola, to tylko wzmocni jego lęki i przedłuży cały proces.
Starajmy się przez ten pierwszy miesiąc regularnie przyprowadzać dziecko do przedszkola i pamiętajmy, że w tym pierwszym okresie nawet po weekendzie może znowu płakać.

Jak rodzice powinni reagować, kiedy przedszkolak staje się agresywny także w domu?

Ważne aby zrozumieć emocje dziecka i otwarcie o tym powiedzieć. Jednocześnie dać jasny komunikat, że agresja nie będzie akceptowana. Po tym jak dziecko się uspokoi należy usiąść i porozmawiać, co wywołało takie zachowanie, czego się obawia, co go zezłościło i razem poszukać innych rozwiązań.

Czego rodzice mogą wymagać od opiekunek w przedszkolu, które zajmują się dzieckiem przejawiającym zachowania agresywne?

Tworzenia w przedszkolu okazji do rozmów z dzieckiem, wspierania go, umiejętne reagowanie na tego typu zachowania.

Ile czasu może trwać przystosowanie się dziecka do nowego miejsca, nowych zasad i warunków życia?

Z tym jest bardzo różnie i zależy to od wielu czynników, ale przeważnie trwa to do miesiąca i z każdym tygodniem powinniśmy widzieć poprawę.

Czy zmiana grupy lub przedszkola może pomóc w takiej sytuacji?

Moim zdaniem jedynie pogorszy proces adaptacji, gdyż zwiększy lęk dziecka.

Zdarza się, że dzieci agresywne są wypisywane z przedszkoli?

Niestety tak, wiele rodziców zgłasza się do mnie z tym problemem. Nie wiedzą, co mają robić. Takie działanie wynika z braku podstawowej wiedzy, jak poradzić sobie z taką sytuacją i pomóc zarówno dziecku, jak i rodzicom. Wypisanie dziecka z przedszkola to kolokwialnie mówiąc pozbycie się problemu. Częściej spotykam się z tego typu postępowaniem w placówkach, gdzie nie ma specjalistów, jak psychologa, czy pedagoga. Dlatego zawsze radzę rodzicom aby szukali dla dzieci takich placówek przedszkolnych i szkolnych gdzie jest co najmniej jeden specjalista.

Czy problemy z adaptacją mogą rzutować na przyszłe zachowanie dziecka?

Jak najbardziej, jeśli ten proces nie zakończy się sukcesem dziecko może przeżywać długotrwałe lęki, mieć problemy z nawiązywaniem relacji rówieśniczych, dlatego należy dołożyć wszelkich starań, aby proces ten zakończył się pozytywnie.

Do jakich specjalistów mogą udać się rodzice, których dziecko nie radzi sobie z adaptacją w przedszkolu?

Radziłabym udać się do psychologa dziecięcego, lub pedagoga.

To co powinno nas zaniepokoić:

  • gdy objawy nie zmniejszają się z upływem czasu, lub wręcz się nasilają,
  • gdy występują i utrzymują się objawy psychosomatyczne jak: zaburzenia apetytu, problemy z wypróżnieniem się, snem, wymioty,
  • gdy dziecko ma duże problemy w kontaktach z rówieśnikami.

Może być tak, że dziecko w wieku np. trzech lat nie jest jeszcze gotowe na rozłąkę z rodzicami i pozostawanie w przedszkolu?

Oczywiście może się tak zdarzyć, jednak większość trzy latków jest gotowa na separację chociaż przeżywa strach.

Małgorzata Sarnecka
Pedagog, terapeuta, właścicielka firmy Specjalistyczne Poradnictwo i Terapia. Prowadzi konsultację i porady dla rodziców i pracowników placówek oraz terapię dzieci z zakresu poprawy funkcji psychomotorycznych.
www.pomocnypedagog.pl

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Twój komentarz
Twoje imię